FAKS – MODEM KARTLARI
Modem, “Modulator” ve “DEModulator” kelimelerinin birleşme-sinden üretilmiştir.
Bilgisayar ortamında verilerin dijital yani 0 ve 1’lerden oluştuğunu bilmeyenimiz yoktur. Bu sıfırlar birleri farklı bir yerdeki bilgisayara aktarmak ve paylaşmak gerektiğinde yardımımıza Modemler yetişir. Modemler bilgisayardan gelen dijital verileri, telefon hatları üzerinden iletebilmesi için gereken analog sinyal şekline çevirir. Karşı taraftaki modem, bizim göndermiş olduğumuz bu sinyalleri tekrar eski dijital hale yani 0 ve 1’lere çevirir. Modemler telefon hattı üzerinden her iki yöne, ses bandında 300 ile 3.000 Hz arasında analog sinyaller gönderirler. Bu iki frekans bandı arasında analog ses dalgalarıyla veri paketlerini iletirler. Bilgisayarlar dış dünya ile eş zamansız bir şekilde konuşurlar. Konuşma esnasında da sesleri seri kapıdan yani RS-232c’den çıkar bu kapılar her bilgisayarda da mevcuttur. Standart olarak seri kapı COM 1 farenin bağlanması içindir. Seri kapılar 9 ve 25 iğnelik erkek konnektörlerden yapılmıştır. Bazı sistemlerde her ikisinin de olmasına karşın, bulunmama ihtimali de mevcuttur. Modeminizle birlikte bu kapılar için uygun jaklı bir kablo verilecektir.
Kişisel bilgisayarlar hayatımıza girdiğinden bu yana pek çoğumuzun düşlerini süsleyen bilgisayarlar arasındaki iletişim ve şimdiye kadar filmlerde gördüğümüz pek çok yüksek teknoloji rüyası son yıllarda internet'in hayatımıza girmesiyle gerçeğe dönüştü. Tabi tüm bunları sağlayan etkenlerin başında Modem kartlarındaki gelişmeler ve bu kartların artık PC lerin standart bir parçası haline gelmesidir.
Artık Modemler sayesinde İnternete sörf yapabilir. Tanıdığımız tanımadığımız insanlarla iletişime geçebilir, hatta kilometrelerce uzaklıktaki oyun oynayıp eylenebilirsiniz. Tabi elinizde iyi bir modeminiz varsa.
Öyle ki son zamanlarda özellikle Amerika'da İnternet üzerinde okullardan üniversitelerden söz edilir. Belki bu bir utopi ama gerçekte şu ki İnternet, üzerinde alışveriş yapabileceğimiz marketler ve gerektiğinde her türlü bilgiye ulaşmak mümkün. Tabi bu arada sınır tanımayan teknolojinin neler başarabileceğini önceden kestirmek zordur.
Kısaca Modem Üzerine Terimler
Modemlerin veri işlemlerini 0 ve 1’ler ile yaptığına değinmiştik. Verileri oluşturan karakterler transfer edilirken saniyede transfer edilen karakter üzerinden hız hesabı yapılır.
bps : Saniyede iletilen bit miktarıbps (bits Per pecont) olarak bilinir. 33.600 bps olduğu söylenen bir modem saniyede en fazla 33.600 tane 1 veya 0 iletebilir. Bu işlemin sıkışma yöntemleri ile 4 katı bir rakama çıkabileceği teorisi vardır. Ama uygulamada hiçbir zaman gerçekleşemez. 4
Baud : Transfer işlemlerinde bps ‘den başka birde Baud terimi de kullanılır. Bu terim saniyede değişen sinyal durumunu belirtir. 2.400 Baud bir modem her Band’ta 4 bit gönderirse, saniyede 9.600 (bps) bit transfer yapılabilir.
cps : Duyabileceğiniz başka bir transfer deyimi de cps (Characters Per second) dir. Bu terimde saniyede iletilen karakter veya sembollerin sayısıdır. Verilerin bit’lerle iletildiğini söylemiştik. Bu bit’ler karakterleri oluştururken başlangıcın karşı sistem tarafından tanınabilmesi için başlangıç ve bitişine fazladan bir bit eklenir. Böylece her bir karakteri transfer için 10 bit kullanılır. Senkronsuz veri iletişiminde her karakter için 10 bit veri kullanılır. (7 tane veri biti, artı parity 1 bit, artı başlama için 1 bit, artı bitiş için 1 bit veya 8 veri biti, artı başlama ve bitiş için birer bit.) bu rakamlarla 33.600 pbs bir modem saniye de en fazla 3.360 karakter gönderebilir. (sıkıştırma hariç).
Faks Hakkındaki Bazı Terimler
Modemler veri iletimi yapmalarının yanı sıra artık standart olarak faks iletişim özelliklerini de bünyesinde barındırmaktadır. Başka bir faks cihazına ihtiyaç duymamaları yaygınlaşmalarını sağlamıştır. Bilgisayar ortamında yazılmış dosyalar veya çizimler kolayca yazılımlar vasıtasıyla istenen kişi veya kişilere fakslanabilir. Dış ortamlardan da bir tarayıcı vasıtasıyla metin veya çizimler alınabilir. Dışarıdan gelen fakslar eğer istenirse doğrudan yazıcıya yönlendirilir ve kağıda baskı yapılabilir.
Faks/modeminizin kutusunun dışına dikkat ederseniz bazı sınıf ve grup tanımlamaları görürsünüz. İsterseniz bu tanımlara biraz daha yakından bakalım.
CLASS : Bu sınıfa giren modemler gelen faksları otomatik olarak tanımazlar. Gelen faksları algılayabilmek için mutlaka bir yazılıma ihtiyaç duyarlar.
CLASS : Bu modem türleri ise donanım olarak faks kabiliyetine sahiptir ve gelen faksları kendileri tanırlar.
Faks makineleri ve modemler hızlarına ve teknolojik sınıflarına göre 4 gruba ayrılırlar :
GROUPS 1 ‘e dahil faks/modemler standart bir sayfayı yaklaşık olarak 6 dakikada gönderirler.
GROUPS 2 ‘ye dahil faks/modemler de yaklaşık olarak 3 dakikada gönderirler.
GROUPS 3 ‘e dahil faks/modemler ise yaklaşık olarak 20 saniyede gönderirler.
GROUPS 4 ‘e dahil faks/modemler gerçek birer şaheserdir ve 64.000 bps gibi çok yüksek hızlarda çalışırlar.
Modem Teknolojisi ve Çalışma Prensipleri
Modemler fiziksel olarak dahili ve harici (internal ve external) olarak ikiye ayrılır. Modemlerin çalışma prensibini basit olarak açıklayalım.
Modemler bilgisayarlar arasında iletişim sağlayan adaptörlerdir. Uzun mesafelerde, örneğin şehirler arası yada milletler arası kablolu bağlantının yerini ya özel olarak kiralanan hatlar yada bildiğimiz telefon harları olur. Bu iletişimin temel taşını modem oluşturur.
İki modem arasındaki iletişim basitçe şöyledir. Modem bilgisayardan aldığı digital bilgileri yani 0 ve 1'lerden oluşan bilgileri analog sinyallere dönüştürür.
Telefon hatları analog sinyalleri iletirler. İletilen analog sinyaller karşı bilgisayarın modeminde tekrar digital sinyallere çevirir. Böylece bilgi alışverişi sağlanır.
Harici ve Dahili Bir Modemin Sisteme ve İşletim
Sistemine Tanıtılması
Modeminizi kurma işlemi iki aşamadan oluşur.
· Donanım
· Yazılım
Önce operasyona donanımla başlanır, modem kurulur ve sonra iş, yazılımı sürücülerini ve programları kurmaya gelir.
İlk olarak modemlerin sisteme takılması işleminde önemli bir noktayı hatırlatayım. Eğer sisteminize daha evvel bir modem takılmışsa, anakartınızın BIOS’u yeni modeminizi işletim sisteminize yeni bir donanım olduğunu belirtmeyebilir. Ama be her zaman olacak diye bir kural yok.
Eğer modeminizin Tak&Çalıştır (Plug&Play) desteği varsa ilk yapmanız gereken işlem sisteminizin BIOS’unda COM2 nin olduğu yeri bulmak ve kullanım dışı bırakmak olmalı. Bu işlem modeminizin COM2’ye yerleşmesine izin verecektir. Eğer yapmazsanız modem COM3’e veya COM4’e yerleştirecek ama IRQ (kesme ) olarak da standart olan IRQ3 veya IRQ4 dışında boş olan 5 veya 7 numaralı kesmelerden birine yerleştirilecektir. Eğer Windows95 üzerinde çalışacaksanız problem yok. Dos üzerinden bir BBS terminal programı kullanmaya kalktığınızda yazılım COM’larınızda bir modem bulamayacaktır ve bundan dolayı işinizi göremeyeceksiniz. yazılım standart dışı olan kesmeleri tanıma üzerine tam özürlüdür.
Modeminizde Tak&Çalıştır özelliğiniz yoksa ilk olarak Jumper’ların yanında ayar konfigürasyonları tablo halinde anlatılmıştır. COM1 kapısında farenizi kullanıyorsanız modemi COM4’e ayarlamanız hem modem ulaşım problemlerini, hem de başka bir ayara gerek duyma ihtimalini ortadan kaldıracaktır.
Aşağıdaki tablodan da göreceğiniz gibi seri kapılar her ne kadar birbirlerinden farklı adreslerde olsalar da, COM1 ile COM3 ve COM2 ile COM4 aynı kesmeleri kullandıklarından problem çıkartabilirler. Bu problem fareniz COM1’deyken, modeminiz C0M3’e takılırsa ortaya çıkacaktır. Aynı problem COM2 ve COM4 için de geçerlidir. Problem adres hattında değil ama kesme ihtiyacındadır.
Seri Kapılar
Adresleri
Kesmeleri
COM1
3F8
IRQ4
COM2
2F8
IRQ3
COM3
3E8
IRQ4
COM4
2E8
IRQ3
33600 modemlerin iletişim şeması
Modem vasıtasıyla aktarılan analog veri deseni hattaki ek sinyaller nedeniyle orijinal veri ile istem dışı bir birleşmeye yol açar ve verinin orijinalliğini bozar.
Burada istenmeyen ek veri sinyalinden kasıt telefon hattının fiziksel yetersizliklerden dolayı oluşan parazitlerdir. Bu nedenle sisteminiz için kullanmayı düşündüğünüz modem hataları en aza indirilebilecek bir yapıya sahip olmalıdır.
Ortaya çıkabilecek problemler çoğunlukla geri çevrilebilir. Hatayı düzeltmek için gönderilen veri paketinden sonra bu veriyi tanımlayan ek bir veri paketi yollanır. Bu paket bir parity bitidir.
Veri diğer uca ulaştığında ek veri ile karşılaştırılır. Veride bir hata bulunursa veri paketi tekrar istenir. Eğer hem veri paketinde hem Parity bitinde hata söz konusu olursa sistem çalışmaz.
Şekil-Modem devre şeması
Harici Modemlerdeki Işıklı Göstergelerin Anlamı
Modemin ön panelindeki ışıkların yanması aşağıdaki anlamlara gelir.
TD: Transmit Data: Verinin bilgisayara, modemden de telefon hattı yada özel kablolu bağlantılar ile diğer modeme gönderildiğini belirtir.
RD: Receive Data: Diğer modemden verinin alındığını belirtir.
DCD: Data Carrier Detect: Sistem modemi ve karşı sistem modeminin iletişime hazır olduğunu gösterir.
RS: Reguest to Send: Bilgisayarın modemi kontrol ettiğini gösterir.
RI: Ring Indıcator: Telefonun çaldığını gösterir.
TM: Test Mode: Modem text modunda.
CS: Clear to Send: Modem bilgisayara hattın temiz veri iletiminin devam edebileceğini iletiyor.
MR: Modem Ready: Modem hazır.
TR: Data Terminal: Veri terminali göndermeye hazır.
HS: High Speed: modem 4800 bps'ın üzerinde veya daha yukarı hızda çalışıyor.
OH: Off Hook: Lamba yanıyorsa telefon hattı kapalıdır.
TX: Transmit Data: Veri gönderiliyor.
RX: Receive Data: Veriler alınıyor.
AA: Auto Answer: Lamba sürekli yanıyorsa modem telefona cevap vermeye hazır.
Harici Modemlerin Bağlanması
Bir external modem aldığınızda modemin kutusunda bir adaptör, bir telefon ara kablosu ve bir seri bağlantı kablosu çıktığını göreceksiniz. Bu ekipmanlar tamamsa modeminizi kurma işlemine geçin.
· Modeminizi uygun bir yere yerleştirin. Modeminiz telefon hattına yakın bir yerde olmalıdır . ayrıca modemin yakınında güçlü kolon yada anfilerin olmamasına dikkat edin.
· Kutudan çıkan seri kablonun bir ucunu modeme diğer ucunu makinenin arkasındaki I/O porta takın ve vidalarını hafifçe sıkın.
· Şimdi sıra telefon hattının bağlanmasına geldi. Hemen hemen tüm modemlerin arkasında iki konektör bulunur. Bunlardan line olanına telefon hattından gelen kabloyu bağlayın.
Modemin kutusundan çıkan telefon ara kablosunun bir ucunu phone yazan girişe, diğer ucunu da telefonunuza bağlayın. Artık hem modeminizi hem de telefonu kullanabilirsiniz.
Dahili Modemin Bağlanması
Bir internal modemi bağlamak, external modemi bağlamaktan daha zordur. Montaj işlemine başlamadan önce modem kartınız üzerinde yapmanız gereken bazı jumper ayarlamaları gerekir. Internal modemlerde çoğu ayarlamaları external modemlerin aksine siz yapmalısınız.
· Montaj işlemine başlamadan önce DOS ortamında MSD.EXE komutunu çalıştırarak mousenuzu kullandığı COM portunu öğrenin. Modem kurulumunda yaşanan en önemli sorun COM portu çakışmasıdır.
· MSD.EXE ile mouse'nin çalıştığı COM portu öğreniniz. Şimdi yapmanız gereken modeminizi boş bir COM portu için ayarlamak. Bu işlem her marka modem için modem için jumper ayarları gerektirir. Bu nedenle modeminizin kitapçığından gerekli jumper ayarlarını öğrenin ve kitapçığın belirttiği şekilde COM portu jumperlarini ayarlayın.
· Artık modemi kasaya takmak için hazırsınız. Bilgisayarınız açıksa kapatın ve aşağıdaki işlemleri yapın.
· Bilgisayar kasasının arkasında bulunan tüm kabloları ve elektrik bağlantılarını sökün.
· Kasanın vidalarını sökün. Şimdi yapmanız gereken vücudunuzdaki elektrik enerjisini boşaltmak. Bu işlemi elinizi bir kalorifer borusuna yada metale dokunun.
· Yeni kartınızı takmadan önce hangi kartı takacağınız boş slotu hazırlayın. Modemler 8 yada 16 bitlik donanımlardır. PCI veri yolunun hızına ayak uyduramazlar. Bunun için ISA slotun bulunduğu yerde kasaya bağlı metal plakayı sökün.
· Kartınızı boş bir slota dikkatlice yerleştirin, zorlamalardan ve kuvvet kullanmalardan kaçının. Kartı bağlamak için seçtiğiniz slotun telefon bağlantısına uygun olması gerekir. Telefon konnektörlerinin rahatça bağlanıp bağlanmadığını kontrol edin.
· Kartınızı kasaya sabitleyen vidayı takın
· Eğer ana kartınız onboard bir kart değilse. Yani bir 486 tabanlı bilgisayara modem bağlantısı yapıyorsanız. I/O kartı üzerinde yapmanız gereken küçük bir ayarlama var. I/O kartında modemi çalıştırdığınız COM portunu kapatın. (disable pozisyonu)
· Onboard bir karta sahipseniz bu işlemi BIOS setupta yapmanız gerekmekte. Eğer COM portu disableyi yapmazsanız aynı portu kullanan başka bir donanım olmasa da bir çakışmayla karşı karşıya kalabilirsiniz.
· Kasayı kapatmadan önce montaj sırasında herhangi bir kartın yada kablonun çıkıp çıkmadığını kontrol ediniz.
· Kasayı kapatmadan önce sistemi bir kez çalıştırıp test edin. Böylece eğer bir terslik olursa tekrar kasayı açmak zorunda kalmazsınız.
· Tüm kontrollerinizi yaptıktan sonra kasayı tekrar vidalayın. Artık makinenizi tekrar kurabilirsiniz.
Modem Sürücülerinin Kurulması
· Denetim masasına gidin ve modem ikonunu tıklayın. Karşınıza yeni modem yükle tablosu gelecektir. Bu tabloda modemimi algılama, onu listeden seçeceğim kutusunu tıklayınız ve ileri butonunu seçiniz.
· Karşınıza yeni modem kur tablosu gelecek. Tablonun sol tarafında modem üreticisi firmalara sağ tarafında ise bu üretici firmalara ait modemler ayrılmıştır. Eğer modeminizin markasını ve tipini biliyorsanız bu tablodan seçebilir ve Windows 95'in sürücülerini yükletebilirsiniz. Eğer modem yazılımı için disketiniz varsa disketi var seçeneğini tıklatınız.
· Üreticinizden gelen yazılım disketini floppy sürücünüze takın.
· Ekrana gelen disketten yükle diyalog kutusunda üretici dosyaların komutunu yazınız.
· Bilgisayarınız yükleme işlemini bitirdikten sonra yeni ayarların geçerli olması için makinenizi reboot ediniz.
Modemde Karşılaşabileceğiniz Problemler
Bilgisayar Modemi Görmüyor:
Bilgisayar ekranınızda Not able to initalize modem yada is not responding (modem cevap vermiyor gibi) mesajlar geliyorsa sorunun kaynağı çeşitli nedenlere bağlı olabilir. İlk akla gelen nedenler şunlar olmalıdır.
· Modem yazılımı yanlış COM port değerlerini kullanıyor olabilir. Kontrol edin.
· Modem kilitlenmiş olabilir. Sistemi restart edin.
· Modemin hızı yüksek ayarlanmış olabilir bu durum UART chipi olamayan seri portlarda sıkça olmaktadır. UART chipi olmadığı durumlarda hız maksimum 19200 olmalıdır.
· I/O kartınız arızalı olabilir.
· COM portunuz arızalı olabilir. Kontrol edin.
Arama Yapamıyorum:
Bir telefon numarası çevirmeye çalıştığınızda ekranınızda NO DIAL TONE mesajıyla karşılaştığınızda paniğe kapılmanıza gerek yok, sorun aşağıdakilerden birisi olabilir.
· Sorun telefon hattınızda olabilir. Telefon hattınızı kontrol edin. Modeminize gelen telefon kablosunu kontrol edin.
· Eğer modeminiz bir dahili santralden hat alıyorsa sorun bundan kaynaklanıyor olabilir. Init dizisine ATX3 komutunı ekleyin.
Eğer Windows 95 kullanıyorsanız denetim masasından modemi seçin ve özelliklerden çevirme özelliklerini seçin. Burada bulunan çevirmeden önce çevir sinyalini bekle seçeneğini kaldırın. Ayrıca dış hatta çıkmak için kullandığınız rakamdan sonra kullanacağınız virgül (,) çevirmeden önce bir süre bekleme sağlayacaktır.
· Çevirme sisteminizin doğruluğunu kontrol edin. Bağlı olduğunuz telefon santralinin tonlu yada darbeli seçeneklerinden hangisini kullandığını öğrenin. Yada bunu deneme yanılma yöntemiyle öğrenebilirsiniz.
Modem Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Her zaman fiyatı ucuz bir mala yönelmek bilgisayar piyasasında gerektiği zaman teknik destek bulamama ve problemlerinizin çözülememesi demektir. Bundan dolayı bir malı almadan evvel piyasada bulabildiğiniz öteki ürünlerde olup da sizin seçtiğinizde nelerin olmadığını bulmaya çalışın. Eğer bulduğunuz teknolojik olarak bir eksiklik değilse o malı tercih edin ama teknolojik olarak bir uçurum varsa o maldan kaçın. Bir modemin işletim sistemleriyle bir uyumsuzluk problemi varsa zaten firma o mal için yeni sürücü için çalışıyordur. Ama teknolojik olarak bir şeyler eksikse ya dahili modeminizi veya harici modeminizi değiştirmeniz gerekir ki bu çok yüksek fiyatlara çıkabilir.
Modemlerle birlikte verilen yazılımlar sizleri pek etkilemesin, bu yazılımların büyük çoğunluğu ya Amerika veya bir Avrupa ülkesi için düşünülmüştür. Ve ülkemizde kullanılma ihtimali yoktur.
Teknolojik olarak bütün modemler aynıdır tek farkları modemi üreten firmanın modem üzerindeki ROM'da kullandığı yazılımdır. Bütün hızlı ve güvenli bağlantılardan, hat kötü olduğunda modemin yaptıklarından işte bu ROM sorumludur.
Yeni bir modem aldıysanız yapmanız gereken evin telefonunun devamlı meşgul çalmaması için yeni bir telefon hattı almak ve onu sadece modeminize ayırmaktır. Modeminizi ve güç kaynağını elektronik cihazlardan (genellikle monitörlerden)uzak tutmalısınız. Dahili modemlerde genellikle böyle bir imkanınız olamayacaktır. Aynı tavsiye telefonunuz ve kablosu içinde geçerlidir.
Faks-modem kartı alırken, ilk önce dahili ve harici kart arasında seçim yapmanız gereklidir. Dahili modemler, bilgisayar kasasının içine takılırlar, bir genişleme yuvasını işgal ederler, bir seri haberleşme kapısını serbest bırakırlar ve durum belirten lambaları yoktur.
Harici kartlarsa, ayrı bir kutunun içinde bulunurlar, genişleme yuvası harcamazlar, bir seri kapıyı işgal ederler, durum belirten lambaları vardır ve dahili modemlere göre 30-50 dolar kadar pahalıdırlar.
Farklarını böylece açıkladıktan sonra, seçim size kalıyor. Bu seçim, tamamen kullanıcı tercihine kalmıştır ve şu daha iyidir denemez.
İkinci ve çok önemli bir seçim, alacağınız kartın hızıyla ilgilidir. Bugün yalnızca 33600 ve 56000 bps'lik modeller bulunabiliyor. 56000 bps'lik modemler de standart haline gelmeye başladı. Normal şartlar altında modeminizin hızı arttıkça bağlantı hızı artacak ev bağlantı maliyeti düşecek diye düşünebilirsiniz. Türkiye'deki kötü şartlarda bu pek mümkün değildir. Çoğu zaman Internet'e telefon hatlarının kötülüğü nedeniyle ancak çok düşük hızlarda bağlanabildiğimizi göz önüne alırsak, aşırı hız için ödenen paranın boşa gittiğini düşünebiliriz.
Çoğu faks-modem kartında Voice adı verilen, veri aktarımı yanında ses de taşınabilmesini sağlayan bir özellik vardır. Bu özellik, kartın tele sekreter olarak kullanılabilmesini sağlamaktadır. Bunun yanında, bazı harici faks-modem modellerinde gelen faksın doğrudan yazıcıya gönderilmesini, bilgisayar kapalıyken gelen faksın hafızada saklanıp, bilgisayar açıldığında iletilmesini ya da bilgisayarı açabilmesini sağlayan özellikler vardır. Bu özellikler, fiyatı oldukça arttırıyor, tercih yine size kalmış bir şeydir.
Modem, “Modulator” ve “DEModulator” kelimelerinin birleşme-sinden üretilmiştir.
Bilgisayar ortamında verilerin dijital yani 0 ve 1’lerden oluştuğunu bilmeyenimiz yoktur. Bu sıfırlar birleri farklı bir yerdeki bilgisayara aktarmak ve paylaşmak gerektiğinde yardımımıza Modemler yetişir. Modemler bilgisayardan gelen dijital verileri, telefon hatları üzerinden iletebilmesi için gereken analog sinyal şekline çevirir. Karşı taraftaki modem, bizim göndermiş olduğumuz bu sinyalleri tekrar eski dijital hale yani 0 ve 1’lere çevirir. Modemler telefon hattı üzerinden her iki yöne, ses bandında 300 ile 3.000 Hz arasında analog sinyaller gönderirler. Bu iki frekans bandı arasında analog ses dalgalarıyla veri paketlerini iletirler. Bilgisayarlar dış dünya ile eş zamansız bir şekilde konuşurlar. Konuşma esnasında da sesleri seri kapıdan yani RS-232c’den çıkar bu kapılar her bilgisayarda da mevcuttur. Standart olarak seri kapı COM 1 farenin bağlanması içindir. Seri kapılar 9 ve 25 iğnelik erkek konnektörlerden yapılmıştır. Bazı sistemlerde her ikisinin de olmasına karşın, bulunmama ihtimali de mevcuttur. Modeminizle birlikte bu kapılar için uygun jaklı bir kablo verilecektir.
Kişisel bilgisayarlar hayatımıza girdiğinden bu yana pek çoğumuzun düşlerini süsleyen bilgisayarlar arasındaki iletişim ve şimdiye kadar filmlerde gördüğümüz pek çok yüksek teknoloji rüyası son yıllarda internet'in hayatımıza girmesiyle gerçeğe dönüştü. Tabi tüm bunları sağlayan etkenlerin başında Modem kartlarındaki gelişmeler ve bu kartların artık PC lerin standart bir parçası haline gelmesidir.
Artık Modemler sayesinde İnternete sörf yapabilir. Tanıdığımız tanımadığımız insanlarla iletişime geçebilir, hatta kilometrelerce uzaklıktaki oyun oynayıp eylenebilirsiniz. Tabi elinizde iyi bir modeminiz varsa.
Öyle ki son zamanlarda özellikle Amerika'da İnternet üzerinde okullardan üniversitelerden söz edilir. Belki bu bir utopi ama gerçekte şu ki İnternet, üzerinde alışveriş yapabileceğimiz marketler ve gerektiğinde her türlü bilgiye ulaşmak mümkün. Tabi bu arada sınır tanımayan teknolojinin neler başarabileceğini önceden kestirmek zordur.
Kısaca Modem Üzerine Terimler
Modemlerin veri işlemlerini 0 ve 1’ler ile yaptığına değinmiştik. Verileri oluşturan karakterler transfer edilirken saniyede transfer edilen karakter üzerinden hız hesabı yapılır.
bps : Saniyede iletilen bit miktarıbps (bits Per pecont) olarak bilinir. 33.600 bps olduğu söylenen bir modem saniyede en fazla 33.600 tane 1 veya 0 iletebilir. Bu işlemin sıkışma yöntemleri ile 4 katı bir rakama çıkabileceği teorisi vardır. Ama uygulamada hiçbir zaman gerçekleşemez. 4
Baud : Transfer işlemlerinde bps ‘den başka birde Baud terimi de kullanılır. Bu terim saniyede değişen sinyal durumunu belirtir. 2.400 Baud bir modem her Band’ta 4 bit gönderirse, saniyede 9.600 (bps) bit transfer yapılabilir.
cps : Duyabileceğiniz başka bir transfer deyimi de cps (Characters Per second) dir. Bu terimde saniyede iletilen karakter veya sembollerin sayısıdır. Verilerin bit’lerle iletildiğini söylemiştik. Bu bit’ler karakterleri oluştururken başlangıcın karşı sistem tarafından tanınabilmesi için başlangıç ve bitişine fazladan bir bit eklenir. Böylece her bir karakteri transfer için 10 bit kullanılır. Senkronsuz veri iletişiminde her karakter için 10 bit veri kullanılır. (7 tane veri biti, artı parity 1 bit, artı başlama için 1 bit, artı bitiş için 1 bit veya 8 veri biti, artı başlama ve bitiş için birer bit.) bu rakamlarla 33.600 pbs bir modem saniye de en fazla 3.360 karakter gönderebilir. (sıkıştırma hariç).
Faks Hakkındaki Bazı Terimler
Modemler veri iletimi yapmalarının yanı sıra artık standart olarak faks iletişim özelliklerini de bünyesinde barındırmaktadır. Başka bir faks cihazına ihtiyaç duymamaları yaygınlaşmalarını sağlamıştır. Bilgisayar ortamında yazılmış dosyalar veya çizimler kolayca yazılımlar vasıtasıyla istenen kişi veya kişilere fakslanabilir. Dış ortamlardan da bir tarayıcı vasıtasıyla metin veya çizimler alınabilir. Dışarıdan gelen fakslar eğer istenirse doğrudan yazıcıya yönlendirilir ve kağıda baskı yapılabilir.
Faks/modeminizin kutusunun dışına dikkat ederseniz bazı sınıf ve grup tanımlamaları görürsünüz. İsterseniz bu tanımlara biraz daha yakından bakalım.
CLASS : Bu sınıfa giren modemler gelen faksları otomatik olarak tanımazlar. Gelen faksları algılayabilmek için mutlaka bir yazılıma ihtiyaç duyarlar.
CLASS : Bu modem türleri ise donanım olarak faks kabiliyetine sahiptir ve gelen faksları kendileri tanırlar.
Faks makineleri ve modemler hızlarına ve teknolojik sınıflarına göre 4 gruba ayrılırlar :
GROUPS 1 ‘e dahil faks/modemler standart bir sayfayı yaklaşık olarak 6 dakikada gönderirler.
GROUPS 2 ‘ye dahil faks/modemler de yaklaşık olarak 3 dakikada gönderirler.
GROUPS 3 ‘e dahil faks/modemler ise yaklaşık olarak 20 saniyede gönderirler.
GROUPS 4 ‘e dahil faks/modemler gerçek birer şaheserdir ve 64.000 bps gibi çok yüksek hızlarda çalışırlar.
Modem Teknolojisi ve Çalışma Prensipleri
Modemler fiziksel olarak dahili ve harici (internal ve external) olarak ikiye ayrılır. Modemlerin çalışma prensibini basit olarak açıklayalım.
Modemler bilgisayarlar arasında iletişim sağlayan adaptörlerdir. Uzun mesafelerde, örneğin şehirler arası yada milletler arası kablolu bağlantının yerini ya özel olarak kiralanan hatlar yada bildiğimiz telefon harları olur. Bu iletişimin temel taşını modem oluşturur.
İki modem arasındaki iletişim basitçe şöyledir. Modem bilgisayardan aldığı digital bilgileri yani 0 ve 1'lerden oluşan bilgileri analog sinyallere dönüştürür.
Telefon hatları analog sinyalleri iletirler. İletilen analog sinyaller karşı bilgisayarın modeminde tekrar digital sinyallere çevirir. Böylece bilgi alışverişi sağlanır.
Harici ve Dahili Bir Modemin Sisteme ve İşletim
Sistemine Tanıtılması
Modeminizi kurma işlemi iki aşamadan oluşur.
· Donanım
· Yazılım
Önce operasyona donanımla başlanır, modem kurulur ve sonra iş, yazılımı sürücülerini ve programları kurmaya gelir.
İlk olarak modemlerin sisteme takılması işleminde önemli bir noktayı hatırlatayım. Eğer sisteminize daha evvel bir modem takılmışsa, anakartınızın BIOS’u yeni modeminizi işletim sisteminize yeni bir donanım olduğunu belirtmeyebilir. Ama be her zaman olacak diye bir kural yok.
Eğer modeminizin Tak&Çalıştır (Plug&Play) desteği varsa ilk yapmanız gereken işlem sisteminizin BIOS’unda COM2 nin olduğu yeri bulmak ve kullanım dışı bırakmak olmalı. Bu işlem modeminizin COM2’ye yerleşmesine izin verecektir. Eğer yapmazsanız modem COM3’e veya COM4’e yerleştirecek ama IRQ (kesme ) olarak da standart olan IRQ3 veya IRQ4 dışında boş olan 5 veya 7 numaralı kesmelerden birine yerleştirilecektir. Eğer Windows95 üzerinde çalışacaksanız problem yok. Dos üzerinden bir BBS terminal programı kullanmaya kalktığınızda yazılım COM’larınızda bir modem bulamayacaktır ve bundan dolayı işinizi göremeyeceksiniz. yazılım standart dışı olan kesmeleri tanıma üzerine tam özürlüdür.
Modeminizde Tak&Çalıştır özelliğiniz yoksa ilk olarak Jumper’ların yanında ayar konfigürasyonları tablo halinde anlatılmıştır. COM1 kapısında farenizi kullanıyorsanız modemi COM4’e ayarlamanız hem modem ulaşım problemlerini, hem de başka bir ayara gerek duyma ihtimalini ortadan kaldıracaktır.
Aşağıdaki tablodan da göreceğiniz gibi seri kapılar her ne kadar birbirlerinden farklı adreslerde olsalar da, COM1 ile COM3 ve COM2 ile COM4 aynı kesmeleri kullandıklarından problem çıkartabilirler. Bu problem fareniz COM1’deyken, modeminiz C0M3’e takılırsa ortaya çıkacaktır. Aynı problem COM2 ve COM4 için de geçerlidir. Problem adres hattında değil ama kesme ihtiyacındadır.
Seri Kapılar
Adresleri
Kesmeleri
COM1
3F8
IRQ4
COM2
2F8
IRQ3
COM3
3E8
IRQ4
COM4
2E8
IRQ3
33600 modemlerin iletişim şeması
Modem vasıtasıyla aktarılan analog veri deseni hattaki ek sinyaller nedeniyle orijinal veri ile istem dışı bir birleşmeye yol açar ve verinin orijinalliğini bozar.
Burada istenmeyen ek veri sinyalinden kasıt telefon hattının fiziksel yetersizliklerden dolayı oluşan parazitlerdir. Bu nedenle sisteminiz için kullanmayı düşündüğünüz modem hataları en aza indirilebilecek bir yapıya sahip olmalıdır.
Ortaya çıkabilecek problemler çoğunlukla geri çevrilebilir. Hatayı düzeltmek için gönderilen veri paketinden sonra bu veriyi tanımlayan ek bir veri paketi yollanır. Bu paket bir parity bitidir.
Veri diğer uca ulaştığında ek veri ile karşılaştırılır. Veride bir hata bulunursa veri paketi tekrar istenir. Eğer hem veri paketinde hem Parity bitinde hata söz konusu olursa sistem çalışmaz.
Şekil-Modem devre şeması
Harici Modemlerdeki Işıklı Göstergelerin Anlamı
Modemin ön panelindeki ışıkların yanması aşağıdaki anlamlara gelir.
TD: Transmit Data: Verinin bilgisayara, modemden de telefon hattı yada özel kablolu bağlantılar ile diğer modeme gönderildiğini belirtir.
RD: Receive Data: Diğer modemden verinin alındığını belirtir.
DCD: Data Carrier Detect: Sistem modemi ve karşı sistem modeminin iletişime hazır olduğunu gösterir.
RS: Reguest to Send: Bilgisayarın modemi kontrol ettiğini gösterir.
RI: Ring Indıcator: Telefonun çaldığını gösterir.
TM: Test Mode: Modem text modunda.
CS: Clear to Send: Modem bilgisayara hattın temiz veri iletiminin devam edebileceğini iletiyor.
MR: Modem Ready: Modem hazır.
TR: Data Terminal: Veri terminali göndermeye hazır.
HS: High Speed: modem 4800 bps'ın üzerinde veya daha yukarı hızda çalışıyor.
OH: Off Hook: Lamba yanıyorsa telefon hattı kapalıdır.
TX: Transmit Data: Veri gönderiliyor.
RX: Receive Data: Veriler alınıyor.
AA: Auto Answer: Lamba sürekli yanıyorsa modem telefona cevap vermeye hazır.
Harici Modemlerin Bağlanması
Bir external modem aldığınızda modemin kutusunda bir adaptör, bir telefon ara kablosu ve bir seri bağlantı kablosu çıktığını göreceksiniz. Bu ekipmanlar tamamsa modeminizi kurma işlemine geçin.
· Modeminizi uygun bir yere yerleştirin. Modeminiz telefon hattına yakın bir yerde olmalıdır . ayrıca modemin yakınında güçlü kolon yada anfilerin olmamasına dikkat edin.
· Kutudan çıkan seri kablonun bir ucunu modeme diğer ucunu makinenin arkasındaki I/O porta takın ve vidalarını hafifçe sıkın.
· Şimdi sıra telefon hattının bağlanmasına geldi. Hemen hemen tüm modemlerin arkasında iki konektör bulunur. Bunlardan line olanına telefon hattından gelen kabloyu bağlayın.
Modemin kutusundan çıkan telefon ara kablosunun bir ucunu phone yazan girişe, diğer ucunu da telefonunuza bağlayın. Artık hem modeminizi hem de telefonu kullanabilirsiniz.
Dahili Modemin Bağlanması
Bir internal modemi bağlamak, external modemi bağlamaktan daha zordur. Montaj işlemine başlamadan önce modem kartınız üzerinde yapmanız gereken bazı jumper ayarlamaları gerekir. Internal modemlerde çoğu ayarlamaları external modemlerin aksine siz yapmalısınız.
· Montaj işlemine başlamadan önce DOS ortamında MSD.EXE komutunu çalıştırarak mousenuzu kullandığı COM portunu öğrenin. Modem kurulumunda yaşanan en önemli sorun COM portu çakışmasıdır.
· MSD.EXE ile mouse'nin çalıştığı COM portu öğreniniz. Şimdi yapmanız gereken modeminizi boş bir COM portu için ayarlamak. Bu işlem her marka modem için modem için jumper ayarları gerektirir. Bu nedenle modeminizin kitapçığından gerekli jumper ayarlarını öğrenin ve kitapçığın belirttiği şekilde COM portu jumperlarini ayarlayın.
· Artık modemi kasaya takmak için hazırsınız. Bilgisayarınız açıksa kapatın ve aşağıdaki işlemleri yapın.
· Bilgisayar kasasının arkasında bulunan tüm kabloları ve elektrik bağlantılarını sökün.
· Kasanın vidalarını sökün. Şimdi yapmanız gereken vücudunuzdaki elektrik enerjisini boşaltmak. Bu işlemi elinizi bir kalorifer borusuna yada metale dokunun.
· Yeni kartınızı takmadan önce hangi kartı takacağınız boş slotu hazırlayın. Modemler 8 yada 16 bitlik donanımlardır. PCI veri yolunun hızına ayak uyduramazlar. Bunun için ISA slotun bulunduğu yerde kasaya bağlı metal plakayı sökün.
· Kartınızı boş bir slota dikkatlice yerleştirin, zorlamalardan ve kuvvet kullanmalardan kaçının. Kartı bağlamak için seçtiğiniz slotun telefon bağlantısına uygun olması gerekir. Telefon konnektörlerinin rahatça bağlanıp bağlanmadığını kontrol edin.
· Kartınızı kasaya sabitleyen vidayı takın
· Eğer ana kartınız onboard bir kart değilse. Yani bir 486 tabanlı bilgisayara modem bağlantısı yapıyorsanız. I/O kartı üzerinde yapmanız gereken küçük bir ayarlama var. I/O kartında modemi çalıştırdığınız COM portunu kapatın. (disable pozisyonu)
· Onboard bir karta sahipseniz bu işlemi BIOS setupta yapmanız gerekmekte. Eğer COM portu disableyi yapmazsanız aynı portu kullanan başka bir donanım olmasa da bir çakışmayla karşı karşıya kalabilirsiniz.
· Kasayı kapatmadan önce montaj sırasında herhangi bir kartın yada kablonun çıkıp çıkmadığını kontrol ediniz.
· Kasayı kapatmadan önce sistemi bir kez çalıştırıp test edin. Böylece eğer bir terslik olursa tekrar kasayı açmak zorunda kalmazsınız.
· Tüm kontrollerinizi yaptıktan sonra kasayı tekrar vidalayın. Artık makinenizi tekrar kurabilirsiniz.
Modem Sürücülerinin Kurulması
· Denetim masasına gidin ve modem ikonunu tıklayın. Karşınıza yeni modem yükle tablosu gelecektir. Bu tabloda modemimi algılama, onu listeden seçeceğim kutusunu tıklayınız ve ileri butonunu seçiniz.
· Karşınıza yeni modem kur tablosu gelecek. Tablonun sol tarafında modem üreticisi firmalara sağ tarafında ise bu üretici firmalara ait modemler ayrılmıştır. Eğer modeminizin markasını ve tipini biliyorsanız bu tablodan seçebilir ve Windows 95'in sürücülerini yükletebilirsiniz. Eğer modem yazılımı için disketiniz varsa disketi var seçeneğini tıklatınız.
· Üreticinizden gelen yazılım disketini floppy sürücünüze takın.
· Ekrana gelen disketten yükle diyalog kutusunda üretici dosyaların komutunu yazınız.
· Bilgisayarınız yükleme işlemini bitirdikten sonra yeni ayarların geçerli olması için makinenizi reboot ediniz.
Modemde Karşılaşabileceğiniz Problemler
Bilgisayar Modemi Görmüyor:
Bilgisayar ekranınızda Not able to initalize modem yada is not responding (modem cevap vermiyor gibi) mesajlar geliyorsa sorunun kaynağı çeşitli nedenlere bağlı olabilir. İlk akla gelen nedenler şunlar olmalıdır.
· Modem yazılımı yanlış COM port değerlerini kullanıyor olabilir. Kontrol edin.
· Modem kilitlenmiş olabilir. Sistemi restart edin.
· Modemin hızı yüksek ayarlanmış olabilir bu durum UART chipi olamayan seri portlarda sıkça olmaktadır. UART chipi olmadığı durumlarda hız maksimum 19200 olmalıdır.
· I/O kartınız arızalı olabilir.
· COM portunuz arızalı olabilir. Kontrol edin.
Arama Yapamıyorum:
Bir telefon numarası çevirmeye çalıştığınızda ekranınızda NO DIAL TONE mesajıyla karşılaştığınızda paniğe kapılmanıza gerek yok, sorun aşağıdakilerden birisi olabilir.
· Sorun telefon hattınızda olabilir. Telefon hattınızı kontrol edin. Modeminize gelen telefon kablosunu kontrol edin.
· Eğer modeminiz bir dahili santralden hat alıyorsa sorun bundan kaynaklanıyor olabilir. Init dizisine ATX3 komutunı ekleyin.
Eğer Windows 95 kullanıyorsanız denetim masasından modemi seçin ve özelliklerden çevirme özelliklerini seçin. Burada bulunan çevirmeden önce çevir sinyalini bekle seçeneğini kaldırın. Ayrıca dış hatta çıkmak için kullandığınız rakamdan sonra kullanacağınız virgül (,) çevirmeden önce bir süre bekleme sağlayacaktır.
· Çevirme sisteminizin doğruluğunu kontrol edin. Bağlı olduğunuz telefon santralinin tonlu yada darbeli seçeneklerinden hangisini kullandığını öğrenin. Yada bunu deneme yanılma yöntemiyle öğrenebilirsiniz.
Modem Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Her zaman fiyatı ucuz bir mala yönelmek bilgisayar piyasasında gerektiği zaman teknik destek bulamama ve problemlerinizin çözülememesi demektir. Bundan dolayı bir malı almadan evvel piyasada bulabildiğiniz öteki ürünlerde olup da sizin seçtiğinizde nelerin olmadığını bulmaya çalışın. Eğer bulduğunuz teknolojik olarak bir eksiklik değilse o malı tercih edin ama teknolojik olarak bir uçurum varsa o maldan kaçın. Bir modemin işletim sistemleriyle bir uyumsuzluk problemi varsa zaten firma o mal için yeni sürücü için çalışıyordur. Ama teknolojik olarak bir şeyler eksikse ya dahili modeminizi veya harici modeminizi değiştirmeniz gerekir ki bu çok yüksek fiyatlara çıkabilir.
Modemlerle birlikte verilen yazılımlar sizleri pek etkilemesin, bu yazılımların büyük çoğunluğu ya Amerika veya bir Avrupa ülkesi için düşünülmüştür. Ve ülkemizde kullanılma ihtimali yoktur.
Teknolojik olarak bütün modemler aynıdır tek farkları modemi üreten firmanın modem üzerindeki ROM'da kullandığı yazılımdır. Bütün hızlı ve güvenli bağlantılardan, hat kötü olduğunda modemin yaptıklarından işte bu ROM sorumludur.
Yeni bir modem aldıysanız yapmanız gereken evin telefonunun devamlı meşgul çalmaması için yeni bir telefon hattı almak ve onu sadece modeminize ayırmaktır. Modeminizi ve güç kaynağını elektronik cihazlardan (genellikle monitörlerden)uzak tutmalısınız. Dahili modemlerde genellikle böyle bir imkanınız olamayacaktır. Aynı tavsiye telefonunuz ve kablosu içinde geçerlidir.
Faks-modem kartı alırken, ilk önce dahili ve harici kart arasında seçim yapmanız gereklidir. Dahili modemler, bilgisayar kasasının içine takılırlar, bir genişleme yuvasını işgal ederler, bir seri haberleşme kapısını serbest bırakırlar ve durum belirten lambaları yoktur.
Harici kartlarsa, ayrı bir kutunun içinde bulunurlar, genişleme yuvası harcamazlar, bir seri kapıyı işgal ederler, durum belirten lambaları vardır ve dahili modemlere göre 30-50 dolar kadar pahalıdırlar.
Farklarını böylece açıkladıktan sonra, seçim size kalıyor. Bu seçim, tamamen kullanıcı tercihine kalmıştır ve şu daha iyidir denemez.
İkinci ve çok önemli bir seçim, alacağınız kartın hızıyla ilgilidir. Bugün yalnızca 33600 ve 56000 bps'lik modeller bulunabiliyor. 56000 bps'lik modemler de standart haline gelmeye başladı. Normal şartlar altında modeminizin hızı arttıkça bağlantı hızı artacak ev bağlantı maliyeti düşecek diye düşünebilirsiniz. Türkiye'deki kötü şartlarda bu pek mümkün değildir. Çoğu zaman Internet'e telefon hatlarının kötülüğü nedeniyle ancak çok düşük hızlarda bağlanabildiğimizi göz önüne alırsak, aşırı hız için ödenen paranın boşa gittiğini düşünebiliriz.
Çoğu faks-modem kartında Voice adı verilen, veri aktarımı yanında ses de taşınabilmesini sağlayan bir özellik vardır. Bu özellik, kartın tele sekreter olarak kullanılabilmesini sağlamaktadır. Bunun yanında, bazı harici faks-modem modellerinde gelen faksın doğrudan yazıcıya gönderilmesini, bilgisayar kapalıyken gelen faksın hafızada saklanıp, bilgisayar açıldığında iletilmesini ya da bilgisayarı açabilmesini sağlayan özellikler vardır. Bu özellikler, fiyatı oldukça arttırıyor, tercih yine size kalmış bir şeydir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder